Działalności człowieka towarzyszy ryzyko. Może się ono wiązać z utratą zdrowia, zniszczeniem mienia lub powstaniem strat ekonomicznych. Właściwie przeprowadzona analiza ryzyka na stanowisku pracy pozwala na wyodrębnienie elementów niebezpiecznych, co pozwala unikać sytuacji niepożądanych.
Ważne jest, by ryzyko zawodowe było ocenione w sposób profesjonalny, tak by zapewnić pracownikom bezpieczeństwo i ochronę zdrowia na stanowisku roboczym.
Co to jest ocena ryzyka zawodowego?
Ocena ryzyka zawodowego to metoda, która pozwala na oszacowanie zagrożeń dla zdrowia pracownika. Zrozumienie, w jakim stopniu pracownik może być narażony na niebezpieczeństwo w czasie pracy, jest ważne, aby odpowiednio je eliminować, kontrolować i ograniczać. Sposób zorganizowania i przeprowadzenia oceny ryzyka będzie rzutował na to, czy wprowadzone systemy bezpieczeństwa i środki ochronne na stanowiskach pracy spełniają swoją funkcję. Nieodpowiednio ocenione ryzyko zawodowe może kosztować zdrowie, a nawet życie pracownika.
Prawo wymaga, aby ocena ryzyka zawodowego była podstawowym środkiem, który pracodawca wykorzystuje w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom.
Co ma na celu ocena ryzyka zawodowego?
Ocena ryzyka zawodowego jest narzędziem służącym do oceny i planowania, które środki bezpieczeństwa muszą być zastosowane w miejscu pracy.
Celem oceny ryzyka zawodowego jest odpowiedź na trzy podstawowe pytania:
- Co może się zdarzyć?
- Jakie jest prawdopodobieństwo, że niebezpieczna sytuacja będzie miała miejsce?
- Jakie są konsekwencje, jeśli tak się stanie?
Odpowiedzi na powyższe pytania umożliwiają znalezienie rozwiązań, które pozwolą uniknąć lub zminimalizować możliwe ryzyko. Działania te obejmują między innymi:
- zmiany w procedurach bezpieczeństwa,
- zmiany w warunkach pracy,
- zmiany w sprzęcie wykorzystywanym na stanowisku pracy.
Przeprowadzana ocena ryzyka zawodowego dotyczy między innymi:
- zagrożeń chemicznych, w tym substancji rakotwórczych i nierakotwórczych;
- zagrożeń fizycznych, takich jak hałas, promieniowanie lub możliwość wystąpienia urazów mięśniowo-szkieletowych;
- innych zagrożeń, takie jak np.: praca zmianowa.
Zgodnie z normą PN-N-18002 ocena ryzyka zawodowego może być traktowana jako proces składający się z kilku etapów i przeprowadzana jest stopniowo. Prawdopodobieństwo wystąpienia wypadku w ocenie ryzyka musi być na tyle niskie, że praca może być wykonywana bezpiecznie.
Kto jest zobowiązany przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego?
Polska Norma PN-N-18002 Systemy zarządzania bezpieczeństwem higieną pracy – Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego określa, że ocena ryzyka zawodowego spoczywa na pracodawcy. W zależności od wielkości przedsiębiorstwa oraz jego struktury organizacyjnej ocenę może przeprowadzać zespół składający się z pracowników wyznaczonych przez pracodawcę.
Ważne jest, aby osoby przeprowadzające ocenę ryzyka miały wystarczającą wiedzę i doświadczenie, aby dostrzegać zagrożenia. Pracodawca może do tego celu wykorzystać też pomoc firmy zewnętrznej, np. futura-bhp.com.
Ocena ryzyka to ciągły proces, w którego skład wchodzą planowanie i realizacja działań wynikających z podjętej oceny, a także sprawdzanie skuteczności. Skutkiem prawidłowo przeprowadzonej oceny ryzyka jest systematyczna poprawa warunków pracy.
Jak dokumentować ocenę ryzyka zawodowego?
Ocena ryzyka musi być udokumentowana. Potwierdzeniem kolejnych etapów oceny ryzyka jest karta oceny ryzyka zawodowego. W tym dokumencie zawarte są czynniki szkodliwe zidentyfikowane na stanowisku roboczym. Karta oceny ryzyka zawodowego zawiera informacje na temat występowania czynników niebezpiecznych, sposobu ekspozycji na nie oraz potencjalnych skutków dla zdrowia pracownika.